تامین مالی (FINANCING) به فرایند تامین منابع مالی لازم برای فعالیتهای تجاری از جمله سرمایهگذاری، توسعه کسبوکار، خرید تجهیزات و ... گفته میشود. هدف از تأمین مالی، سرمایهگذاری، سودآوری، کاهش ریسک و برطرف کردن نیازهای اقتصادی و اجتماعی شرکت و بنگاه اســت.
چه کسبوکارهایی از تامین مالی استفاده میکنند؟
متقاضیان عمده تامین مالی اشخاص یا سازمانهایی هستند که به دنبال جلب مقادیر بزرگی از منابع مالی به منظور پشتیبانی از فعالیتها، پروژهها، یا توسعه کسبوکار خود هستند. این افراد و سازمانها ممکن است از منابع مختلفی برای تامین مالی خود استفاده کنند، اما به طور کلی میتوان این متقاضیان را به دسته های زیر تقسیم کرد.
بنگاههای اقتصادی بزرگ و متوسط
تامین مالی برای بنگاههای اقتصادی بزرگ و متوسط یک فرآیند حیاتی است که به منظور پشتیبانی از فعالیتها، توسعه و مدیریت هزینهها اجرا میشود. این بنگاهها برای تامین مالی از منابع مختلفی استفاده میکنند:
اعتبار بانکی
تامین مالی بنگاههای اقتصادی از طریق اعتبار بانکی شامل موارد زیر است:
وامها: بنگاههای اقتصادی بزرگ و متوسط ممکن است از بانکها و مؤسسات مالی برای دریافت وامها جهت تأمین سرمایهای نقدینگی یا پروژههای خاص استفاده کنند.
خط اعتبار: برخی بنگاهها خطوط اعتبار با بانکها میگذارند تا در صورت نیاز به منابع مالی نقدینگی دسترسی داشته باشند.
بازار سرمایه
تامین مالی بنگاههای اقتصادی از طریق بازار سرمایه شامل موارد زیر است:
صدور اوراق بهادار: بنگاههای بزرگ ممکن است اوراق بهادار خود را صادر کنند تا سرمایه جلب کنند. این اوراق معمولاً شامل اوراق تسهیلات مالی (Commercial Paper) و اوراق قرض الحسنه (Debentures) است.
سهام: شرکتهای عمومی ممکن است سهام خود را به عنوان یک منبع تامین مالی در بازار سرمایه به فروش برسانند.
سرمایهگذاری: که شامل سرمایهگذاری خصوصی و همکاری با صنعت و شرکتها و صنایع مرتبط است.
تسهیلات مالی دولتی: استفاده از یارانهها و تسهیلات مالی دولتی برای تشویق به فعالیتهای خاص یا سرمایهگذاریهای استراتژیک در این دسته جای میگیرند.
شرکتهای استارتاپی
تامین مالی برای شرکتهای استارتاپی یک چالش مهم و بحرانی است، زیرا این شرکتها معمولاً در مراحل ابتدایی رشد قرار دارند و به دنبال منابع مالی برای راهاندازی و توسعه فعالیتهای خود هستند. در زیر، به برخی از روشها و منابع تامین مالی برای شرکتهای استارتاپی اشاره شده است:
سرمایهگذاری اولیه (Seed Funding): استارتاپها میتوانند از سرمایهگذاری اولیه جهت راهاندازی فعالیتهای خود بهره ببرند. این مرحله معمولاً پس از ایدهپردازی و ایجاد مدل کسبوکار اتفاق میافتد.
صندوقهای سرمایهگذاری ریسکی: صندوقهای ویژه ریسکی و سرمایهگذاری استارتاپی به عنوان منابع مهم تامین مالی مطرح هستند.
برنامههای شتابدهنده (Accelerator Programs): شرکتهای استارتاپی میتوانند در برنامههای شتابدهنده شرکت کنند که علاوه بر پشتیبانی مالی، امکاناتی مانند فضای کاری مشترک، مشاوره، و آموزش نیز ارائه میدهند.
وامها و اعتبارات: برخی شرکتهای استارتاپی ممکن است از وامها و اعتبارات بانکی برای تأمین مالی در مواقع خاص یا به منظور تأسیس و توسعه استفاده کنند.
جذب مشتریان پیش از عرضه (Crowdfunding):با استفاده از پلتفرمهای جمعآوری سرمایه مردمی، شرکتهای استارتاپی میتوانند از جمعآوری سرمایه از تعداد زیادی از مردم برخوردار شوند.
فروش پیش از عرضه (Pre-Sales) و قراردادهای آتی: شرکتهای استارتاپی میتوانند از طریق فروش محصولات یا خدمات پیش از عرضه به مشتریان یا انعقاد قراردادهای آتی، به جلب درآمد آینده بپردازند.
تامین مالی اشخاص حقیقی
تامین مالی برای اشخاص حقیقی به معنای استفاده از منابع مالی و سرمایه افراد عادی یا اشخاص حقیقی به عنوان منبع تأمین مالی برای فعالیتها یا پروژههای مختلف است. این منابع ممکن است از طریق مختلفی فراهم شوند. در ادامه، چند روش اصلی تامین مالی از طریق اشخاص حقیقی را مرور میکنیم:
وامگیری از افراد حقیقی: افراد میتوانند از دیگر افراد یا اعضای خانواده و دوستان خود وام بگیرند. این وامها ممکن است بدون بهره یا با بهره کمتری نسبت به وامهای بانکی ارائه شوند.
سرمایهگذاری از طریق افراد: اشخاص حقیقی میتوانند به عنوان سرمایهگذاران در پروژهها یا شرکتها شرکت کنند و در مقابل سهام یا حصصی از سودها و زیانها بهرهمند شوند.
جمعآوری سرمایه از جمعیت عمومی: افراد میتوانند از طریق جذب سرمایه از عموم مردم، به ویژه در قالب پروژههای جمعیت محور (crowdfunding)، مالیات گذاری خصوصی، یا انواع دیگر جذب منابع مالی کنند.
سرمایهگذاری در اموال نقدی یا مشاغل فردی: اشخاص ممکن است از اموال نقدی خود یا مشاغل فردی که دارای آنها هستند، برای تأمین مالی پروژهها یا شرکتهای جدید استفاده کنند.
استفاده از امکانات اعتباری فردی: اشخاص ممکن است از اعتبارات فردی خود، مانند اعتبارات اضطراری، کارت اعتباری، یا خط اعتباری برای تامین مالی استفاده کنند.
تامین مالی دولتها
تامین مالی دولتها یک فرآیند گسترده است که به جمعآوری و مدیریت منابع مالی برای تأمین هزینهها و اجرای برنامهها و خدمات عمومی اشاره دارد. این منابع مالی معمولاً از دو منبع اصلی تأمین میشوند.
تامین مالی دولت از طریق درآمدهای داخلی: درآمدهای داخلی دولت شامل مالیات، عوارض، بیمهها و فروش داراییها میشود.
تامین مالی دولت از طریق بدهی: این نوع درآمدهای دولت از طریق استفاده از بازار سرمایه (صدور اوراق بهادار مانند اوراق خزانه) و وامها و اعتبارات به دست میآید.
تامین مالی دولتها بسیار پیچیده است و بر اساس موقعیت اقتصادی، سیاستهای مالی، و مسائل داخلی و بینالمللی تغییر میکند. این فرآیند مهم است چرا که تعیین میکند که دولت چگونه منابع مالی خود را مدیریت میکند و چگونه برنامهها و خدمات عمومی را اجرا میکند.
روشهای تأمین مالی از منظر منابع تامین مالی
تامین مالی به دنبال جلب و مدیریت منابع مالی جهت پشتیبانی از فعالیتها و پروژهها است. منابع تامین مالی میتوانند از منابع داخلی یا خارجی شامل موارد زیر باشند:
آمادگی آزمون CFA
منابع داخلی تامین مالی
سود انباشته: قسمتی از سود ناخالص که به صورت انباشته در تجارتها نگهداری میشود و به عنوان منبع تامین مالی برای پروژههای آینده مورد استفاده قرار میگیرد.
سهامداران: سرمایهگذاری از طریق صاحبان شرکت، سهامداران، یا مؤسسان میتواند منبع مهمی برای توسعه و ادامه فعالیتها باشد.
منابع خارجی تامین مالی
سهام: سهام به معنای سهمی است که افراد یا سازمانها در سرمایه شرکت دارند. با فروش سهام، شرکت میتواند سرمایه برای توسعه فعالیتها، پروژهها، یا پرداخت بدهیها جلب کند.
اوراق بدهی: اوراق بدهی نمایانگر تعهدات مالی است که یک شرکت به سرمایهگذاران یا بانکها دارد. این اوراق ممکن است شامل اوراق قرضالحسنه، اوراق تسهیلات مالی، یا اوراق دیگر باشند.
وام : وامهای بانکی منابع مالی هستند که توسط شرکت از بانکها یا مؤسسات مالی گرفته میشوند. این وامها ممکن است به صورت سررسید یا تسهیلات مالی باشند.
ویژگیهای تامین مالی در بازار سرمایه و نظام بانکی
تامین مالی از طریق بازار سرمایه بیشتر به سرمایهگذاری بلند مدت و بازدهی سهام متکی است، درحالیکه نظام بانکی معمولاً بر اساس تسهیلات کوتاه مدت و اعتبارات مالی عمل میکند و به عنوان یک منبع مالی فوری برای شرکتها در مواجهه با نیازهای نقدی فوری مؤثر است.