افراد جویای کار در نهادها و مؤسسات مالی بازار سرمایه برای تصدی پست‌های شغلی خاص در این صنعت باید گواهینامه حرفه‌ای یا گواهی بورس اخذ کنند. این گواهی‌ها در واقع شرط لازم برای استخدام در بسیاری از موقعیت‌های شغلی این سازمان است. در مقالات قبلی گفتیم که گواهینامه های حرفه ای بورس شامل 7 مورد می شوند. در این مقاله به بررسی یکی از مهمترین این گواهینامه ها یعنی گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار و مهمترین نکات و جزئیات مربوط به آن می‌پردازیم.
منظور از سبد سرمایه گذاری چیست؟
سبد سرمایه گذاری مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌های مالی، مانند سهام، اوراق قرضه، کالاها، وجه نقد و معادل‌های نقدی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های قابل معامله در بورس است.
اکثر مردم فکر می‌کنند که اجزای اصلی یک سبد سهام، اوراق قرضه و وجه نقد هستند که البته همیشه این‌گونه نیست. املاک و مستغلات، سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و سایر دارایی‌ها همگی می‌توانند در یک سبد سرمایه‌گذاری گنجانده شوند. معمولا دو راه برای مدیریت سبد سرمایه‌گذاری وجود دارد: روش مستقیم مدیریت سبد و روش غیرمستقیم مدیریت سبد.
چنانچه سبد سرمایه گذاری را شخصاً مدیریت کنید از روش مستقیم مدیریت سبد استفاده کرده اید. اگر مدیریت را به یک شرکت سبدگردانی بسپارید، روش غیرمستقیم مدیریت سبد را به کار گرفته اید.
جالب است بدانیم کلمه سبد از کلمه لاتین Portfolio مشتق شده و به یک کیف چرمی بزرگ اشاره دارد که مدارک کاغذی را در خود جای می‌دهد. در واقع سرمایه گذارانی که سهام شرکت های متعددی را در اختیار داشتند هر روز پورتفولیو به دست به بازار بورس سر می زدند تا ببینند سرمایه آنها در چه وضعیتی قرار دارد.
اوراق بهادار مختلفی که یک سهام‌دار در اختیار دارد در یک سبد سهام جمع می‌شود. تنوع بخشیدن به دارایی‌ها هدف اصلی ایجاد سبد در بازار سهام به‌منظور کاهش ریسک و کسب بازدهی منصفانه است. اگرچه ایجاد یک سبد دارایی در حین سرمایه‌گذاری بسیار مفید است، اما تنوع همیشه منجر به سودآوری نمی‌شود و تنوع بیش از حد می‌تواند به بازده سرمایه‌گذاری شما آسیب برساند.
مدیریت سبد و سبدگردانی
سبدگردان، شخص حقوقی است که طبق بند 17 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران در قالب قراردادی معین به خریدوفروش اوراق بهادار به نمایندگی از سرمایه‌گذاران به‌منظور کسب سود اقدام می‌کند. به زبان ساده، مدیر پورتفولیو کسی است که در ازای پرداخت مبلغی، سبد اوراق بهادار سرمایه‌گذار را مدیریت می‌کند و در هنگام سرمایه‌گذاری سهام‌دار در بازار سهام به‌عنوان نماینده او عمل می‌کند. سرمایه‌گذار وظیفه نظارت بر دارایی‌ها و معاملات خود را بر اساس قرارداد انحصاری سبدگردانی، به مدیر پرتفوی واگذار می‌کند.
سبدگردانی در بازار سرمایه می‌تواند به‌صورت غیررسمی و توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار نیستند و مجوز رسمی برای سبدگردانی ندارند و یا به‌صورت رسمی انجام شود. البته سازمان بورس و اوراق بهادار متولی سبدگردانی غیررسمی که ریسکی را هم برای سبدگردان و هم برای سرمایه‌گذار به همراه دارد، نخواهد بود.
شرکت‌های سبدگردانی دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیریت سبد رسمی را در بازار سرمایه انجام می‌دهند. زمانی که سازمان بورس و اوراق بهادار به یک شرکت سبدگردان مجوز می‌دهد، به معنای تضمین سودآوری یا تأیید کارایی آنها نیست. بلکه سازمان بورس با صدور مجوز، بر عملکرد صحیح سبدگردان گواهی می‌دهد و مسئولیت نظارت بر این بنگاه‌ها را بر عهده خود می‌بیند.
برای ارائه خدمات، مدیر پورتفولیو باید قرارداد خاصی را امضا کند. در این قرارداد میزان تعهدات سبدگردان در قبال سرمایه‌گذار، میزان حق‌الزحمه خدمات سرمایه‌گذار به سبدگردان و نحوه گزارش سبدگردان به سرمایه‌گذار مشخص شده است.
اکثریت شرکت‌های سبدگردانی درآمد خود را بر اساس افزایش سود سرمایه‌گذاران تنظیم می‌کنند، بنابراین قراردادهای سبدگردانی و فرمول محاسبه کارمزد سبدگردانی به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که هم به نفع سرمایه‌گذار و هم سبدگردان باشد.
گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار
گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار، یکی از مدارک حرفه‌ای است که سازمان بورس و اوراق بهادار برای متقاضیان مشاغل در مؤسسات مالی در نظر گرفته است.
بدیهی است که مدیریت پرتفولیو یا به طور خاص مدیریت سبد سهام، مهمترین وظیفه‌ای است که هر سرمایه‌گذار بورسی بر عهده دارد. بااین‌حال، این ما را به اصل موضوع می‌رساند: برای اکثر فعالان و سرمایه‌گذاران واقعی، مدیریت سبد سهام شخصی یک کار چالش‌برانگیز است که نیاز به راهنمایی تخصصی گسترده از سوی کارشناسان و تحلیلگران سبد سهام دارد.
آمــادگـی آزمـون تــحلیلگــــری
تعداد سؤالات و سرفصل‌های آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار
مخاطبان آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار افرادی هستند که می‌خواهند در بخشی کار کنند که مجوز مدیریت سبدگردانی برای آن موردنیاز است. داوطلبان در صورت قبولی در این آزمون، گواهینامه معتبر می‌گیرند.
سرفصل‌های آزمون مدیریت سبد شامل دروس مدیریت سبد اوراق بهادار (40 سؤال) و مقررات مدیریت سبد اوراق بهادار (30 سؤال) می‌شود که مجموع 70 سوال با زمان پاسخگویی 90 دقیقه را تشکیل می‌دهند. حدنصاب قبولی برای درس مدیریت سبد اوراق بهادار پاسخگویی به حداقل 40 درصد سؤالات و درس مقررات مدیریت سبد اوراق بهادار پاسخگویی به حداقل 50 درصد سؤالات است.
پیش‌نیاز آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار
پیش‌نیازهای شرکت در آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار دارا بودن مدرک معتبر کارشناسی از دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز دارا بودن گواهینامه اصول بازار سرمایه است.
داوطلب حتی در صورت نداشتن مدرک تحلیلگری بازار سرمایه می‌تواند در آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار شرکت کند. اما در صورت قبولی در آزمون، تنها در صورت داشتن مدرک تحلیلگری بازار سرمایه، به وی گواهینامه داده می‌شود. در غیر این صورت دو نوبت امتحانی برای قبولی در آزمون سبدگردانی اوراق بهادار خواهد داشت و با شرکت و قبولی در آزمون تحلیلگری بازار سرمایه گواهینامه خود را در سبدگردانی اوراق بهادار کسب می‌کند.
به طور خلاصه می‌توان گفت داشتن گواهینامه تحلیل بازار سرمایه از الزامات قبولی در آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار و دارابودن گواهینامه اصول بازار سرمایه از پیش‌نیازهای آن است.
کاربرد گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار
کسانی که تمایل دارند در سمت مدیریت سبد سرمایه گذاری شرکت های دارای مجوز فعالیت کنند، برای قبولی در این آزمون اقدام می کنند.
برای کسانی که مایل به کار در نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه (کارگزاران، تأمین سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و...) هستند، داشتن رزومه قوی و موفق یک ضرورت است و متقاضیان باید به هر طریقی که می‌توانند برای تقویت رزومه خود اقدام کنند. داشتن مدرک تخصصی از سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از معیارهایی است که سازمان برای متقاضیان استخدام در مؤسسات مالی در نظر گرفته است. یکی از اولین مدارکی که نهادهای مالی از متقاضیان قبل از استخدام می خواهند همین مدارک حرفه ای بازار سرمایه است.
شرکت‌هایی که پورتفولیو را مدیریت می‌کنند، از این شرط مستثنی نیستند و کسانی که می‌خواهند سبد سرمایه را مدیریت کنند، در صندوق‌های سرمایه‌گذاری کار کنند یا سبدگردان حرفه‌ای شوند باید گواهینامه مدیریت سبد داشته باشند.
کاندیداهای دارای گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار ممکن است برای مشاغل مختلف در مؤسسات مالی به‌ویژه شرکت‌های سبدگردان استخدام شوند، مشروط بر اینکه دارای تخصص و دانش لازم برای تصدی پست‌های موردنظر باشند. فهرست زیر شامل برخی از مشاغلی است که دارندگان گواهینامه مدیریت سبد اوراق بهادار ممکن است به دنبال آن باشند:
- مدیر پورتفولیو که برای یک شرکت مدیریت سبد کار می‌کند
- مدیر سرمایه‌گذاری برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری
- کارشناس تحلیل اوراق بهادار در شرکت‌های سبدگردانی
- کارشناس مالی در شرکت‌های تأمین مالی سرمایه و غیره
سخن آخر
آزمون مدیریت سبد اوراق بهادار، یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین آزمون‌ها برای علاقه‌مندان به فعالیت در بازارهای مالی و شرکت‌های تابعه است. مخاطبان این آزمون افرادی هستند که می‌خواهند در سازمان‌هایی کار کنند که دارای مجوز مدیریت پورتفولیو هستند و برای انجام این کار باید در آزمون شرکت کنند. در این مقاله به سرفصل این آزمون، پیش‌نیازها و کاربردهای آن اشاره کردیم.
.gif)
.png)
.png)
.png)
.png)
ارتباط با ادمین تلگرام