ریسک چیست و انواع آن در بازارهای مالی کدامند؟

تمام سرمایه‌گذاری‌ها شامل مقداری ریسک و خطر هستند. در دنیای مالی ریسک به درجه‌ای از عدم اطمینان و یا احتمال ضرر مالی در تصمیمات سرمایه‌گذاری اشاره دارد. به طور کلی ریسک با بازدهی رابطه‌ای مستقیم داشته و هرچه ریسک سرمایه‌گذاری افزایش یابد، سرمایه‌گذارن برای جبران آن انتظار کسب بازدهی بیشتری دارند.

بنابراین هر محصول مالی و سرمایه‌گذاری سطح ریسک و بازدهی متفاوتی دارد که وابسته به سرعت نقدشوندگی سرمایه‌گذاری، بازدهی انتظاری سرمایه‌گذار و احتمال وقوع ریسک و کاهش اصل و یا سود سرمایه‌گذاری دارد. در این مقاله مهمترین ریسک‌ها در بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم.

تفاوت ریسک مالی و ریسک تجاری

در ابتدا لازم است به تعریف این دو بپردازیم. ریسک مالی به توانایی شرکت برای ایجاد درآمد کافی برای پوشش هزینه‌های عملیاتی، مدیریت بدهی و اهرم مالی خود اشاره دارد.

به زبان ساده ریسک مالی به عنوان خطری که یک شرکت ممکن است در پرداخت بدهی خود نکول کند اشاره داشته و ریسک تجاری به عنوان خطری که شرکت نتواند به عنوان یک شرکت سودآور عمل کند در نظر گرفته می‌شود.

ریسک مالی

ریسک مالی به توانایی یک شرکت برای ایجاد جریان نقدی کافی برای پرداخت سود برای تامین مالی یا سایر تعهدات مربوط به بدهی مربوط می‌شود. شرکتی با سطح نسبتاً بالاتر تامین مالی بدهی، سطح ریسک مالی بالاتری را به همراه دارد، زیرا احتمال بیشتری وجود دارد که شرکت نتواند به تعهدات مالی خود عمل کند و ورشکسته شود.

ریسک تجاری

ریسک تجاری به دوام اساسی یک کسب و کار اشاره دارد به این معنی که آیا یک شرکت می‌تواند فروش کافی داشته باشد و درآمد کافی برای پوشش هزینه‌های عملیاتی خود و کسب سود ایجاد کند؟

در حالی که ریسک مالی مربوط به هزینه‌های تامین مالی است، ریسک تجاری مربوط به تمام هزینه‌های دیگری است که یک کسب و کار باید پوشش دهد تا عملیاتی و عملکردی باقی بماند. این هزینه‌ها شامل حقوق، هزینه‌های تولید، اجاره تسهیلات و هزینه‌های اداری است.

مهم‌ترین ریسک‌های نهادهای مالی

نهادهای مالی در معرض تعداد زیادی ریسک قرار دارند که مهمترین آنها را در ادامه تشریح می‌کنیم.

ریسک نرخ بهره

ریسک نرخ بهره به ریسکی که در نتیجه عدم تطابق بین سررسید دارایی‌ها و بدهی‌ها برای موسسات مالی رخ می‌دهد، گفته می‌شود.

ریسک بازار

ریسک بازار ریسکی است که به دلیل تغییرات در نرخ بهره نرخ ارز و سایر تغییرات قیمتی دارایی‌ها در دارایی‌های معاملاتی رخ می‌دهد.

 ریسک اعتباری

ریسک اعتباری به ریسکی اطلاق می‌شود که در آن جریانات نقدی تعهد شده از محل وام‌ها و اوراق بهاداری که به وسیله موسسه مالی نگهداری می‌شود ممکن است به طور کامل پرداخت نشده و نکول شود.

ریسک دارایی‌های خارج از ترازنامه

ریسک دارایی‌های خارج از ترازنامه به ریسکی اطلاق می‌شود که در نتیجه فعالیت‌های مرتبط با نگهداری دارایی‌ها و بدهی‎‌های مشروط خارج از ترازنامه به موسسات مالی تحمیل می‌شود.

ریسک نرخ ارز

ریسک نرخ ارز به ریسکی گفته می‌شود که در آن تغییرات نرخ ارز می‌تواند بر ارزش دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی موسسه مالی تاثیر بگذارد.

ریسک کشور یا حاکمیتی

ممکن است بازپرداخت‌هایی به وام دهندگان یا سرمایه گذاران خارجی در نتیجه مداخلات دولت‌های خارجی با اختلال مواجه شده یا متوقف شود. این ریسک، به عنوان ریسک حاکمیتی شناخته می‌شود.

ریسک تکنولوژی‌

ریسک تکنولوژی به ریسکی اشاره دارد که در آن سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در بخش فناوری نتواند صرفه جویی‌های مورد انتظار در هزینه‌ها را به دنبال داشته باشد.

ریسک عملیاتی

این ریسک ناشی از خراب شدن یا درست کار نکردن فناوری موجود حسابرسی نظارت و یا سیستم‌های پشتیبانی است

ریسک نقدینگی

در ریسک نقدینگی سرمایه‌گذاران به طور ناگهانی برای برداشت وجوه نقدی از موسسات مالی اقدام می‌کنند و موسسات مالی را مجبور کرده با نقد کردن دارایی‌ها در زمانی کوتاه و با قیمت پایین‌تر به این بحران پاسخ دهند.

ریسک فعالیت‌های خارج از ترازنامه

بسیاری از موسسات مالی مدرن در فعالیت‌های خارج از ترازنامه رشد داشته‌اند که این ریسک بیشتر در میان موسسات مالی و بانک‌ها دیده می‌شود.

ریسک عدم توانگری مالی

ریسک عدم توانگری مالی در نتیجه وقوع یا ادامه یک یا چند تا از ریسک‌های گفته شده به وقوع می‌پیوندد که در آن سرمایه مالکان موسسه مالی به علت زیان‌های وارده به خاطر ریسک‌های فوق صفر یا نزدیک صفر می‌شود. در نهایت هرچه نسبت سرمایه حقوق مالکانه به وجوه قرض گرفته یک موسسه مالی بیشتر باشد، بیشتر در معرض ریسک عدم توانگری مالی قرار می‌گیرد.