ارزش گذاری چیست و چرا اهمیت دارد؟ انواع روش های ارزش گذاری کدامند؟ چه اطلاعاتی باید درباره این موضوع داشته باشیم؟ قیمت و ارزش چه تفاوتی با هم دارند؟ طی این مقاله به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
همچین انواع روشهای محاسباتی مرسوم و علمی را که در حال حاضر توسط بسیاری از تحلیلگران مورد استفاده قرار میگیرد، شرح خواهیم داد.
ارزش گذاری چیست؟
در دانش مالی، زمانی که ما ارزش جاری یک دارایی یا شرکت را برآورد میکنیم، ارزش گذاری انجام دادهایم. روشهای متنوعی برای این کار وجود دارد که در ادامه مقاله درباره آنها توضیح خواهیم داد.
این مبحث از مباحث مهم دانش مالی است و فعالان این حوزه باید آن را به خوبی فرا بگیرند. فهمیدن ارزش دارایی به ما کمک جدی خواهد کرد تا تصمیمات مالی آینده خود را در رابطه با آن دارایی، با دید بازتری بگیریم.
ارزش با قیمت چه تفاوتهایی دارد؟
عام مردم مولفه قیمت را مهم میشمارند. درحالی‌که تنها سرمایهگذاران میدانند ارزش بسیار مهمتر از قیمت است. دلیل این اشتباه ذهنی این است که ما فکر میکنیم قیمت وسیلهای برای نشان دادن ارزش است.
اگر نگاهی به اطراف خود بیاندازید محصولاتی را میبینید که ارزش زیادی دارند اما از قیمت بالایی برخوردار نیستند. یا در نقطه مقابل ممکن است با محصولاتی روبرو شوید که دارای قیمت زیادی هستند اما به اندازه قیمتشان ارزش ندارند.
قیمت، مولفهای است که ما با استفاده از آن مقداری پول برای چیزی پرداخت میکنیم. مولفه قیمت، مسئله توافقی است. در هر زمان و مکان، قیمت میتواند عدد متفاوتی داشته باشد و محدودیتی هم برای این مورد وجود ندارد.
درحالی‌که ارزش، معنایی به‌کل مستقل را شامل میشود. در بسیاری از موارد، توانایی سوددهی، ارزش را مشخص خواهد کرد.
مثالی از تفاوت بین ارزش و قیمت
فرض کنید که شما برای خرید یک کالای مصرفی دیجیتال به بازار میروید. شما میدانید که برای ساخت یک لپتاپ زمان و هزینه زیادی صرف میشود.
درحالی‌که شاید برای ساخت یک هندزفری چنین زمان و هزینهای صرف نشود. حالا اگر به بازار مراجعه کنید و ببینید که یک لپتاپ 7 میلیون تومان قیمت دارد و یک هندزفری 10 میلیون تومان چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اگر با این پس‌زمینه ذهنی به بازار بروید قطعا تعجب خواهید کرد. تفاوت ارزش و قیمت نیز در همین موضوع نهفته است. شما میتوانید ارزش هر چیزی را به دست بیاورید درحالی‌که ممکن است با قیمت آن همخوانی نداشته باشید.
مدل های ارزش گذاری کدام‌اند؟
برای ارزشگذاری شرکتها میتوان از 4 روش اصلی استفاده کرد. این روشها عبارت‌اند از:
الف)ارزیابی طبق دارایی شرکت
ب)ارزیابی طبق دیدگاه سودآوری
ج)ارزیابی طبق جریان نقدی تنزیلی
د)ارزیابی طبق معیار مقایسهای
در ادامه مقاله به توضیح و تفسیر این 4 مورد خواهیم پرداخت.
الف) ارزیابی طبق دارایی شرکت
ارزش گذاری بر اساس دارایی شرکت خود به 6 روش انجام خواهد شد.
ارزش اسمی سهام
این ارزش در زمان تاسیس شرکت برای اوراق سهام، مشخص شده و این ارزشگذاری سهام واقعی نیست. این ارزش در حقیقت قیمتی است که در اساسنامه شرکت لحاظ گردیده است.
ارزش اسمی هر برگه سهم در ایران معادل 100 تومان است. در رابطه با این ارزش باید بدانید که ارزش اسمی ارتباطی با ارزش بازار سهام ندارد.
چراکه در مواردی میبینیم چندین برابر ارزش اسمی یک سهم در بورس و فرابورس معامله میشود. بین ارزش اسمی اوراق مشارکت و سهام عادی نیز تفاوتهایی وجود دارد.
ارزش دفتری سهام
شرکتهای سهامی در ترازنامه خود عددی برای ارزش ثبت کردهاند که به آن ارزش دفتری میگوییم. این عدد پس از کسر بدهیها محاسبه میشود و بدون کسر بدهی قابل استناد نیست. فرمول محاسبه این ارزش را میتوان این‌طور نوشت:
ارزش دفتری و ارزش بازار با یکدیگر برابر نیستند چراکه باید ارزش بازاری را نوعی ارزش عرفی بدانیم که بر اساس عرضه و تقاضا مشخص میشود. با توجه به اینکه داراییها دچار استهلاک میشوند ارزش دفتری نیز با این اتفاق کاهش پیدا خواهد کرد.
ارزش بازار سهام
بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار مشخص میشود.
ارزش جایگزینی سهام
ارزش جایگزینی درواقع ارزشی است که ما باید برای جایگزین کردن دارایی حال حاضر خود با یک دارایی جدید بپردازیم. اگر قصد راهاندازی شرکتی با وضعیت فعلی و ویژگی کنونی وجود داشته باشد باید به این ارزش رجوع کرد.
ارزش سهام بر مبنای خالص ارزش داراییها
ارزش کل داراییهای شرکت پس از کسر بدهی را ارزش سهام بر مبنای خالص ارزش داراییها (Net Asset Value) یا همان NAV مینامیم.
برای محاسبه این عدد نیز باید سهام ممتاز از عدد به‌دست‌آمده در فرمول کسر شود. عدد نهایی باید بر تعداد سهام منتشرشده تقسیم شود تا NAV به دست بیاید.
ارزش تصفیهای
موازنه حسابهای شرکت و پرداختی حقوق صاحبان سهم اساس این ارزش گذاری است. پس از فروش داراییها و پرداخت بدهی ارزش گذاری سهام انجام خواهد شد.
پس این روش را باید تنها در زمان منحل شدن شرکت مشاهده کنیم. البته پیش از منحل شدن شرکت نیز میتوان این عدد را به دست آورد. مبلغ حاصل را میتوان بین صاحبان شرکت و سهامداران آن تقسیم کرد.
اگر این عدد پس از کسر بدهی مساوی صفر یا بیشتر شود منطقا چیزی دست سهامداران را نخواهد گرفت. این روش هم میتواند به شکل عملی در زمان انحلال شرکت انجام گیرد و هم میتواند به شکل فرضی پیشبینی شود. اما اساس آن بر انحلال شرکت است.
ب) ارزیابی طبق دیدگاه سودآوری
 (1).png)
بر اساس روش سودآوری ما با دو روش ارزشگذاری به عنوان زیرمجموعه این مورد نیز طرف هستیم. یعنی ارزش ذاتی سهام و ارزش گذاری به روش محاسبه P/E.
بوت کمپ پایتون در دنیای مالی
ارزش گذاری ذاتی سهام
هدف از انجام این کار مقایسه قیمت با قیمت بازار است. در این روش عوامل مستقیم و موثر بر ارزش بازاری در نظر گرفته میشود که آن را از قیمت بازار متمایز خواهد کرد. بر خلاف ارزش اسمی، ارزش ذاتی را باید یک ارزشگذاری واقعی بدانیم. چراکه این عدد بر اساس تمام ابعاد مستند شرکت شامل صورتهای مالی، داراییهای مشهود و نامشهود و نرخ پتانسیل رشد مشخص خواهد شد.
در تعیین قیمت؛ سود آینده نقش مهم و کلیدی خواهد داشت. به بیان دیگر ارزش ذاتی بر اساس منفعتهایی است که قرار است در آینده نصیب داراییهای یک شرکت شود.
ارزش گذاری نسبی
ارزشگذاری نسبی بر اساس ضریب‌های قیمتی، یکی از رایجترین روشها برای ارزش گذاری سهام است. شیوههای متداولی نیز برای این روش در نظر گرفته شده که به شکل مختصر آنها را معرفی خواهیم کرد.
- تناسب قیمت و سود هر سهم (P/E)
- تناسب قیمت و ارزش دفتری (P/BV)
- تناسب قیمت و فروش (P/S)
برای محاسبه و ارزش گذاری به این شیوهها نیاز به برخی ارزشهای دیگر داریم که قبلتر توضیح داده شد.
ج) ارزیابی طبق جریان نقدی تنزیلی
اگر بخواهیم جذابیتهای یک فرصت سرمایهگذاری را مشخص کنیم باید طبق این شیوه محاسبه را جلو ببریم. تخمین جریانهای نقدی آتی که آزاد هستند و محاسبه نرخ تنزیل آنها کمک میکند که به ارزش فعلی دست پیدا کنیم.
در صورتی میتوانیم بگوییم که با یک فرصت سرمایهگذاری فوقالعاده طرف هستیم که ارزش به‌دست‌آمده از تحلیل جریان نقدی تنزیلیافته از هزینه فعلی سرمایهگذاری بیشتر شود.
د) ارزیابی طبق معیار مقایسهای
در این روش از ضرایب استفاده خواهد شد به همین دلیل آن را روش تحلیل ضرایب نیز مینامند. معمولا زمانی از ارزیابی طبق معیار مقایسهای استفاده میکنیم که استفاده از دیگر روشها سخت باشد یا نتوانیم آنها را به راحتی به دست بیاوریم.
دسته شاخصهایی که بر ارزش گذاری سهام نقش دارند را در این فرایند ضریب مینامیم. تقسیم ارزش بازار سهام بر کمیتی از ارزش شرکت به ما ضرایب قیمتی را خواهد داد. سوالاتی که تحلیلگران هنگام محاسبه ارزش مقایسهای یک سهم باید از خود بپرسد عبارت است از:
- سهم چقدر سود خالص میتواند داشته باشد؟
- چه میزان دارایی خالص در این محاسبه نهفته است؟
- جریان نقدی آن بر اساس فرمول چه مقدار خواهد بود؟
تحلیلگر این شیوه به خوبی میداند که در این شرایط اگر شرکتها مشابه باشند میتوان از محاسبه یک سهم به ارزش شرکت دیگری رسید.
جمعبندی
ارزش گذاری را در این مقاله به شکل کامل بررسی کردیم. همان‌طور که دیدید فهمیدن ارزش یک سهام برای تحلیل مالی بسیار حائز اهمیت است و به همین دلیل کلا شاخه جدایی برای این دانش در بازارهای مالی تعریف شده است.
قیمت و ارزش تفاوتهای بسیاری با یکدیگر دارند و نباید آنها را یکی در نظر گرفت. ارزش را میتوان بر اساس داراییهای شرکت حساب کرد. بخشی از آنها اسمی هستند و بخشی دیگر عرفی. علاوه بر دارایی میتوان با روشهای دیگری نیز این ارزش گذاری را انجام داد.
روشهایی که گاهی برای زمان انحلال هستند و خبر از ورشکستگی میدهند و گاهی بیانگر یک فرصت سرمایهگذاری فوقالعاده هستند.
مشاوره رایگان