صندوق اهرمی چیست؟ چگونه سرمایه گذاری کنیم؟

صندوق اهرمی یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری است که از تکنیک اهرم مالی برای به دست آوردن بازدهی بیشتر استفاده می‌کند. صندوق های اهرمی اخیرا در بازار بورس کشور فعال شده‌اند. این صندوق‌ها نوع جدیدی از صندوق‌های سهامی بوده و برای افراد ریسک پذیر و ریسک گریز مناسب هستند.

صندوق اهرمی متناسب با ریسکی که دارند همزمان از دو ساز و کار «صدور و ابطال» و «قابل معامله در بورس (ETF)» برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. واحدهای بدون ریسک سازوکار صدور و ابطالی داشته و واحدهای قابل معامله یا ETF واحدهای پرریسکی محسوب می‌شوند.

سبد سرمایه‌گذاری صندوق های اهرمی معمولا از سهام و حق تقدم سهام تشکیل می‌شود.

اهرم در صندوق اهرمی به چه معناست؟

می‌دانیم که در علم فیزیک اهرم به ابزاری اشاره دارد که با صرف کمترین انرژی، بیشترین بازخورد را به همراه دارد و کار را آسانتر می‌کند. مفهوم اهرم در علوم مالی نیز به معنای استفاده از سرمایه اضافی به منظور ایجاد بازدهی بیشتر است. اهرم سرمایه‌گذاری به شما اجازه می‌دهد با مبلغی بیشتر از دارایی خود، سرمایه‌گذاری کنید. به همین ترتیب نوسانات ارزش دارایی مورد نظر بر روی یک مبلغ مشخص تأثیر بیشتری دارد و سود یا زیان سرمایه‌گذار بیشتر از حالتی است که صرفاً با سرمایه خود وارد معامله شود. با کمک مکانیسم اهرم در این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به دریافت وام یا اعتبار، بازدهی (مثبت یا منفی) چند برابری را تجربه کنند.

صندوق اهرمی چگونه عمل می‌کند؟

گفتیم که صندوق‌های اهرمی به دو شکل بدون ریسک یعنی واحدهای صدور و ابطالی و پرریسک یعنی واحدهای قابل معامله (ETF) عمل‌ می‌کنند.

واحدهای صدور و ابطالی (بدون ریسک) دارای کف و سقف بازدهی مشخص هستند. نمونه زیر را در نظر بگیرید.

صندوق اهرمی X کف بازدهی 25 درصد و سقف بازدهی 30 درصد دارد. در این حالت حتی اگر بازدهی صندوق منفی باشد سرمایه‌گذارانی که واحدهای بدون ریسک را خریداری کرده‌اند بازدهی 25 درصد سالیانه دریافت می‌کنند. بدیهی است چنانچه صندوق اهرمی X بازدهی بیشتر از 30 درصد داشته باشد تنها 30 درصد به این سرمایه گذاران تعلق خواهد گرفت.

حال سوال این است که مابه التفاوت این بازدهی از کجا تامین می‌شود؟

واحدهای قابل معامله (پرریسک) صندوق‌های اهرمی، نرخ بازدهی مشخص و ثابتی ندارند و ممکن است با نوسانات بازار تغییر کنند. در زمان‌هایی که بازدهی واحدهای بدون ریسک کمتر از کف بازدهی است، بازدهی ناکافی توسط واحدهای پرریسک جبران می‌شود.

این واحدها می‌توانند در زمان‌هایی که بازار منفی است و در حال نزول است، به عنوان پشتیبان واحدهای بدون ریسک عمل کنند و سوددهی آن‌ها را تضمین کنند. همچنین، در صورتی که بازدهی واحدهای بدون ریسک (صدور و ابطالی) بیشتر از سقف بازدهی آن باشد، مازاد بازدهی به سرمایه‌گذاران واحدهای پرریسک (ETF) تعلق می‌گیرد.

لازم به ذکر است که حداقل زمان برای کسب سود در صورت خرید واحدهای بدون ریسک در صندوق‌های اهرمی ۳۰ روز است. در صورت ابطال واحدهای بدون ریسک قبل از این زمان، تنها سرمایه اصلی به سرمایه‌گذار بازگردانده می‌شود.

منظور از واحدهای ممتاز و عادی صندوق اهرمی چیست؟

واحدهای بدون ریسک صندوق‌های اهرمی به عنوان واحدهای عادی و واحدهای پرریسک به عنوان واحدهای ممتاز شناخته می‌شوند. صندوق‌های اهرمی ETF در بازار فرابورس کشور معامله می‌شوند.

واحدهای ممتاز به دو دسته عام و خاص تقسیم می‌شوند.

واحدهای ممتاز عام: این واحدها قابل خرید و فروش در بازار بورس هستند اما خریداران حق رای در مدیریت صندوق را ندارند.

واحدهای ممتاز خاص: این واحدها به موسسان صندوق اختصاص دارند و برای انتقال آن‌ها باید شرایط و ضوابط خاصی رعایت شود. خریداران واحدهای ممتاز خاص دارای حق رای در مجمع صندوق هستند.

لازم به ذکر است که برای واحدهای ممتاز هیچ حداقل یا حداکثری برای سود یا زیان تعیین نشده است. صندوق‌های اهرمی مناسب برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت هستند و در استراتژی‌های مالی بلندمدت معمولاً استفاده نمی‌شوند.

مزایای صندوق‌های سرمایه گذاری

برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی می‌توان مزایای زیر را در نظر گرفت.

سازگاری با سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران: صندوق‌های اهرمی دارای واحدهای عادی و ممتاز هستند، که باعث می‌شود این صندوق برای سرمایه‌گذاران با سطوح مختلف ریسک‌پذیری مناسب باشد. با توجه به سطح ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران می‌توانند از سود این صندوق‌ها بهره ببرند.

سود بیشتر: واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی در شرایط صعودی بازار، سود بیشتری نسبت به سایر سرمایه‌گذاران کسب می‌کنند. این به علت تفاوت بین سهام عادی و ممتاز در صندوق‌های اهرمی است.

دسترسی آسان: در بازار فرابورس صندوق‌های اهرمی ETF قابل خرید و فروش هستند. این به معنای دسترسی آسان سرمایه‌گذاران به این ابزار سرمایه‌گذاری است.

سرمایه‌گذاری با مبالغ کمتر: با سرمایه‌گذاری در واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی، می‌توان با مبالغ کمتری نسبت به سرمایه خود (حد نصاب سرمایه گذاری در صندوق‌های ETF و سهام 500 هزار تومان است) اعتبار بگیرید و بازدهی مازادی نسبت به سرمایه‌گذاریتان کسب کنید.

باید توجه داشت که سازوکار اهرم، ریسک سرمایه‌گذاری را نیز بالا می‌برد و احتمال بازدهی منفی نیز وجود دارد. بنابراین، قبل از سرمایه‌گذاری، بهتر است با کارشناسان حرفه‌ای در این حوزه مشورت کنید و اطلاعات کافی درباره ریسک‌ها و مزایا به دست آورید.

سخن پایانی

 صندوق‌های اهرمی از سازوکارهای صدور و ابطالی (بدون ریسک) و قابل معامله (پرریسک) استفاده می‌کنند. واحدهای بدون ریسک دارای کف و سقف بازدهی مشخص هستند و در صورت بازدهی منفی، سود تضمین شده در کف بازدهی به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد.

واحدهای پرریسک، به دلیل وجود اهرم، ممکن است نرخ بازدهی متغیری داشته باشند و در زمان‌های نزولی بازار به عنوان پشتیبان واحدهای بدون ریسک عمل کنند. حداقل زمان کسب سود در صندوق‌های بدون ریسک ۳۰ روز است و در صورت ابطال قبل از آن، تنها سرمایه اصلی به سرمایه‌گذار بازگردانده می‌شود.