فیبوناچی چیست؟ استراتژی های معاملاتی فیبوناچی

لئوناردو پیزانو، مشهور به فیبوناچی (Fibonacci)، ریاضیدان اهل ایتالیا در سال ۱۱۷۰ میلادی در شهر پیزا به دنیا آمد. پدرش گوگلیلمو بوناکیو در یک پایگاه بازرگانی در بوجیا واقع در بخش شمال شرقی الجزایر کار می‌کرد. فیبوناچی به عنوان یک جوان، ریاضی را در بوجیا مطالعه کرد و در طی سفرهای فراوان خود، اطلاعات زیادی در مورد مزایای سیستم عددی هندی-عربی به دست آورد.

نسبت طلایی

در سال ۱۲۰۲ پس از بازگشت به ایتالیا، فیبوناچی آموخته‌های خود را در کتاب آباکوس (Liber Abaci) نگارش کرد. در این کتاب، فیبوناچی دنباله عددی را که اکنون با نام او شناخته می‌شود، توضیح داد. در دنباله فیبوناچی اعداد با «صفر» و «یک» (۰ و ۱) شروع می‌شود و در آن به جز دو عدد اول یعنی صفر و یک، اعداد بعدی از مجموع دو عدد قبلی بدست می‌آید. بنابراین، دنباله به شرح زیر است:

 ۰، ۱، ۱، ۲، ۳، ۵، ۸، ۱۳، ۲۱، ۳۴، ۵۵، ۸۹، ۱۴۴، ۲۳۳، ۳۷۷، ۶۱۰ و تا بی‌نهایت ادامه می‌یابد. هر عدد حدود ۱.۶۱۸ برابر عدد قبلی است.

این مقدار ۱.۶۱۸ به نام فی (Phi) یا نسبت طلایی (The Golden Ratio) شناخته می‌شود. نسبت طلایی به شکلی عجیب در طبیعت، معماری، هنر و زیست‌شناسی پدیدار می‌شود. به عنوان مثال، این نسبت در معبد پارتِنون، نقاشی مونالیزا لئوناردو داوینچی، آفتابگردان‌ها، برگ‌های رز، پوسته‌های صدفی، شاخه‌های درخت، صورت‌های انسان، بوم‌سازه‌های یونان باستان و حتی کهکشان‌های مارپیچ فضایی دیده شده ‌است.

نکته جالب آن است که عکس نسبت طلایی (۱.۶۱۸) یعنی ۰.۶۱۸ در معاملات فیبوناچی به طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.

کاربرد سطوح فيبوناچی در بازارهای مالی

در حوزه معاملات، اعداد استفاده شده در فیبوناچی اصلاحی (Fibonacci retracements)، اعداد دنباله فیبوناچی نیستند؛ بلکه آنها از روابط ریاضی بین اعداد در دنباله فیبوناچی به دست آمده‌اند. اساس عدد 61.8 درصدی نسبت طلایی فیبوناچی از تقسیم یک عدد در دنباله فیبوناچی بر عددی که پس از آن است، به دست آمده است.

به عنوان مثال، این بخش (۸۹، ۱۴۴، ۲۳۳، ۳۷۷) از دنبال فیبوناچی را در نظر بگیرید. حاصل تقسیم 89 بر 144 معادل 61.8 درصد می‌شود. نسبت 38.2 درصد نیز از تقسیم یک عدد در دنباله فیبوناچی به 2 عدد بعد از خود به دست می‌آید؛ به عنوان مثال تقسیم عدد 89 بر عدد 233 معادل 38.2 درصد می‌شود. به همین ترتیب نسبت 23.6 درصد نیز از تقسیم یک عدد در دنباله فیبوناچی به 3 عدد بعد از خود به دست می‌آید؛ مثلا تقسیم عدد 89 بر 377 معادل 23.6 درصد می‌شود.

سطوح اصلاحی فیبوناچی با در نظر گرفتن نقاط بالایی و پایینی در یک نمودار و نشان دادن نسبت‌های کلیدی فیبوناچی ۲۳.۶، ۳۸.۲ و ۶۱.۸ درصدی به صورت افقی برای ایجاد یک شبکه در نظر گرفته می‌شوند. این خطوط افقی برای شناسایی نقاط پتانسیل برگشت قیمت استفاده می‌شوند.

سطح اصلاحی 50 درصدی به طور معمول در شبکه سطوح فیبوناچی که با استفاده از نرم افزارهای چارتینگ قابل رسم است، گنجانده می‌شود. این در حالی است که سطح بازگشت ۵۰ درصدی بر پایه عدد فیبوناچی محاسبه نشده ولی به عنوان یک سطح مهم پتانسیل اصلاحی در نظر گرفته می‌شود.

سطوح اصلاحی فیبوناچی در استراتژی‌های معامله‌گری

سطوح اصلاحی فیبوناچی اغلب به عنوان بخشی از استراتژی معاملاتی روندی (trend-trading strategy) مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در این روش، معامله‌گران یک اصلاح که در جریان یک روند قرار دارد مشاهده می‌کنند و با استفاده از سطوح فیبوناچی، تلاش می‌کنند ورود کم ریسکی در جهت روند اولیه برقرار کنند. در این روش، معامله‌گران انتظار دارند قیمت با احتمال بالایی از سطوح فیبوناچی عقب نشینی کند و به سمت جهت اولیه حرکت کند.

به عنوان مثال، در نمودار زیر می‌توانیم ببینیم که یک روند نزولی اصلی شروع شده است (نقطه A). سپس قیمت در ماه ژوئن (نقطه B) به کف رسید و به سطح بازگشت ۳۸.۲ درصدی سطوح فیبوناچی حرکت کرد (نقطه C).

در این حالت، سطح 38.2 درصدی یک مکان عالی برای ورود به یک موقعیت کوتاه بود تا از ادامه روند نزولی که در ماه مه آغاز شده بود، بهره‌مند شود. بدون شک، بسیاری از معامله گران نیز به سطح بازگشت 50 درصدی و سطح بازگشت 61.8 درصدی دقت می‌کردند، اما در این حالت قدرت خریداران برای رسیدن به این سطح کافی نبود. به جای آن، نماد ذکر شده پایین‌تر رفت و روند نزولی را از سر گرفت و با حرکتی نسبتاً روان، کف قبلی را شکست.

اگر در هنگام رسیدن به سطوح فیبوناچی، ترکیبی از سیگنال‌های تحلیل تکنیکال وجود داشته باشد؛ احتمال برگشت قیمت افزایش می‌یابد. سایر سیگنال‌های تکنیکال محبوب که به همراه سطوح فیبوناچی استفاده می شوند شامل الگوهای شمعی، خطوط روند، حجم، نوسان سرعت و میانگین‌های متحرک هستند. وجود تعداد بیشتری از اندیکاتورهای تأیید کننده باعث می شود که سیگنال برگشت، قدرتمندتر باشد.

سطوح اصلاحی فیبوناچی بر روی ابزارهای مالی مختلف از جمله سهام، کالاها و ارزهای خارجی استفاده می شوند. همچنین این نقاط بر روی چندین فریم زمانی نیز استفاده می شوند. با این حال مانند سایر اندیکاتورها، قدرت پیش بینی این ابزار به بازه زمانی اعمال شده وابسته است. بدیهی است بازه‌های زمانی بلندتر، ارزش و اعتبار بیشتری خواهند داشت. به عنوان مثال، یک بازگشت 38.2 درصدی در یک نمودار هفتگی، ارزش و اعتبار بیشتری نسبت به یک بازگشت 38.2 درصدی در یک نمودار پنج دقیقه دارد.

استفاده از فیبوناچی گسترشی

هرچند که سطوح اصلاحی فیبوناچی می‌توانند برای پیش‌بینی نقاط حمایت و مقاومت سهام استفاده شوند که در این حالت معامله‌گران به امید برگشت به روند قبلی، یک سهم را معامله می‌کنند؛ استفاده از فیبوناچی گسترشی (Fibonacci Extensions) می‌تواند این استراتژی را تکمیل کند. تریدرها می‌توانند با استفاده از این سطوح، هدف سود خود را بر اساس فیبوناچی به دست آورند.

فیبوناچی گسترشی شامل سطوحی است که به طور معمول فراتر از سطح استاندارد 100 درصدی رسم می‌شوند و توسط تریدرها برای پیش‌بینی محدوده‌ای که بهترین نقطه خروج از معاملات در جهت روند است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. سطوح اصلی فیبوناچی گسترشی شامل 161.8، 261.8 و 423.6 درصدی هستند.

سخن پایانی

در این مقاله توضیحی کوتاه از فیبوناچی ارائه دادیم، نسبت طلایی را تعریف کردیم و کاربرد فیبوناچی را در استراتژی‌های معاملاتی تشریح کردیم. گفتیم که سطوح اصلاحی فیبوناچی اغلب نقاط برگشت سهام را با دقت بالایی نشان می‌دهد اما لازم است بدانیم بهترین استراتژی، استراتژیی است که از چندین اندیکاتور برای شناسایی سطوح احتمالی اصلاحی با ریسک پایین و موقعیت ورود مناسب با بازده بالا استفاده کند.

منبع: investopedia