ارز دیجیتال (cryptocurrency) چیست؟

احتمالا بارها نام ارزهای دیجیتالی همچون اتریوم و بیت کوین را شنیده‌اید؛ آیا می‌دانستید بیش از 19 هزار ارز دیجیتال در بازار رمز ارزها ایجاد شده و به دلیل محبوبیت و پیشرفت این حوزه، تعداد رمزارزها همچنان در حال افزایش است؟ ارز دیجیتال (cryptocurrency) که معادل فارسی آن رمزارز است به ارزهای غیرمتمرکزی گفته می‌شود که مبتنی بر فناوری بلاکچین بوده و جایگزینی برای ارزهای رایج به شمار می‌روند.

کریپتوکارنسی چگونه کار می‌کند؟

کریپتوکارنسی‌ها واحدهای دیجیتالی هستند که رمزنگاری شده‌اند و به صورت غیرمتمرکز کار می‌کنند. منظور از غیرمتمرکز آن است که نهاد مشخصی مسئولیت نظارت و کنترل ارزش یک ارز دیجیتال را برعهده ندارد. تمامی این مسئولیت‌ها برعهده کاربرانی است که از این ارزها استفاده می‌کنند.

بسیاری از افراد به عنوان راه و روش سرمایه­گذاری به این ارزها نگاه می‌کنند و همچون سایر دارایی‌های خود مانند فلزات گرانبها، سهام و غیره با آن‌ها رفتار می­‌کنند. در حالی که باید بدانید از این ارزها می‌توان برای خرید کالاهای مختلف و همچنین بسیاری از خدمات روزانه معمولی استفاده کرد.

اولین ارز دیجیتال معرفی شده بیت کوین (Bitcoin) نام دارد که برای اولین بار توسط سازنده ناشناس آن یعنی ساتوشی ناکاتوما به جهانیان معرفی شد. این شخص با ارائه مقاله «بیت کوین یک سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا» در سال 2008 این رمز ارز را به عنوان یک سیستم پرداخت معتبر توصیف کرد.

بلاکچین چیست؟

اگر بخواهیم به توضیح بلاکچین (Blockchain) یا زنجیره بلوک بپردازیم می‌توانیم آن را مانند یک دفتر بزرگ تصور کنیم که تمام تراکنش‌ها در آن به شکل یک کد ثبت می‌شوند. به عبارتی می‌توانید بلاکچین را مانند یک دسته چک بدانید که در بین کامپیوترهای مختلفی تقسیم و توزیع شده‌اند. تمامی تراکنش‌ها در بلوک‌هایی ثبت می‌شوند و سپس این بلوک‌ها در زنجیره تراکنش‌های قبلی قرار گرفته و یک زنجیره ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از کلاهبرداری در زنجیره‌های بلوک از تکنیک‌های اعتبارسنجی با نام‌های اثبات کار و اثبات سهام استفاده می‌شود.

با اثبات کار و اثبات سهام بیشتر آشنا شوید

پیش از اینکه تراکنش‌ها به بلاکچین اضافه شوند، برای اعتبارسنجی از دو مکانیسم پرکاربرد به نام‌های اثبات کار و اثبات سهام استفاده می‌شود که دارای تفاوت‌هایی هستند که در این بخش به توضیح و بررسی هریک خواهیم پرداخت.

اثبات کار در بلاک چین

اثبات کار (Proof Of Work) در واقع روشی برای تایید تراکنش‌های بلاکچین است؛ در این مکانیسم الگوریتم‌ ها، یک مسئله ریاضی را به کامپیوتر ارائه می‌دهند که با حل آن، تراکنش می‌تواند به زنجیره افزوده شود. به عبارتی هر کاربر شرکت­کننده که با کامپیوتر خود به این شبکه متصل می‌شود به عنوان ماینر (Miner) شناخته خواهد شد.

ماینرها خود وظیفه حل معماهای ریاضی را دارند تا از این راه بتوانند به تایید و اعتبارسنجی گروهی از تراکنش‌ها که به عنوان بلوک شناخته می‌شوند، کمک کنند. هر کامپیوتری که این روند را به درستی انجام می‌دهد، مقداری ارز دیجیتال به عنوان پاداش دریافت می‌کند.

برای مثال بیت کوین برای اعتبارسنجی یک بلوک به استخراج کننده 6.25 بیت کوین پاداش می‌دهد که حدود 150 هزار دلار ارزش دارد. البته بهتر است این مورد را در نظر داشته باشید که رایانه‌ها برای انجام این عملیات به قدرت و الکتریسیته زیادی احتیاج دارند و بدون فراهم کردن این موارد ممکن است با شکست مواجه شوند.

اثبات سهام در بلاک چین

در روش اثبات سهام (Proof Of Stake) برخلاف اثبات کار که به میزان نامحدودی امکان اعتبارسنجی و حل الگوریتم‌ها وجود داشت، اعتبار هریک از شرکت کنندگان به میزان ارز پایه‌ای که می‌توانند در گاوصندوق عمومی بلوکه کنند، محدود شده است.

به عبارتی می‌توان این روش را مانند وثیقه بانکی در نظر گرفت که همه دارندگان حساب می‌توانند در آن شرکت داشته باشند؛ اما هر شخص به میزانی که به عنوان وثیقه در نظر گرفته می‌تواند شراکت کرده و سود ببرد. این روش برخلاف روش اثبات کار، زمان زیادی برای حل معادلات و الگوریتم‌های طولانی صرف نمی‌کند، از این رو بسیار کارآمدتر بوده و زمان تایید تراکنش آن بسیار سریع‌تر است.

برای مثال سرعت اثبات کار برای ارز دیجیتال بیت کوین در حدود 10 دقیقه است، در حالی که اگر این مورد را با سولانا (Solana) - که یک پلتفرم رمزنگاری با مکانیسم اثبات سهام است - مقایسه کنیم، متوجه خواهیم شد که به طور میانگین در هر ثانیه حدود 3 هزار تراکنش انجام می‌گیرد. این مورد خود نشان­دهنده سرعت بسیار بالای اثبات سهام را نشان می‌دهد.

جالب است بدانید رقیب اصلی بیت کوین یعنی اتریوم به طور کاملا به سمت مکانیسم اثبات سهام روی آورده است. همچنین مسئولین این ارز تخمین زده‌اند که پس از به پایان رسیدن فصل آخر اثبات کار ارز اتریوم، این ارز می‌تواند تا 99.95 درصد در مصرف انرژی صرفه جویی داشته باشد.

نقش اجماع در کریپتو

هردو مکانیسم‌ها یعنی اثبات سهام و همچنین اثبات کار برای تایید تراکنش‌ها به مکانیسم‌های اجماع (Consensus) متکی هستند. به عبارتی دیگر درست است که هر یک از کاربران به صورت جداگانه اقدام به اعتبارسنجی تراکنش‌ها می‌کنند؛ اما تایید نهایی مستلزم تایید اکثر دارندگان حساب است.

چگونه می‌توان ارز دیجیتال استخراج کرد؟

استخراج (Mining) روش جدیدی از آزادسازی واحدهای ارز دیجیتال در جهان است که معمولا در ازای اعتبارسنجی و حل معادلات ریاضی به عنوان پاداش، مقدار کمی رمز ارز دریافت می‌کنند. در نگاه اول این روش برای تمامی دارندگان حساب امکان پذیر و قابل دسترس است اما در اصل این روش بسیار دشوار و پیچیده است.

یکی از افراد سرشناس در این حوزه می‌گوید: در گذشته این کار به راحتی انجام می‌گرفت و حتی کاربران عادی امکان استخراج رمز ارز را داشتند؛ اما امروزه با پیچیده‌تر شدن این حوزه، استخراج نیاز به تجهیزات قدرتمندتر دارد. این تجهیزات در اصل بسیار گران هستند و تهیه آن برای اکثر افراد معمولی امکان پذیر نیست.

مخصوصا در مکانیسم اثبات کار، میزان انرژی مورد نیاز افزایش می‌یابد، برای مثال برای استخراج بیت کوین به 127 تراوات ساعت برق نیاز است که این میزان، بیش از مصرف برق سالانه کشور نروژ گزارش شده است. این رقم و اعداد دشوار بودن شرایط برای سرمایه­گذاری یک فرد عادی را نشان می‌دهند اما در مقایسه با این موارد، مکانیسم اثبات سهام که قدرت کمتری دارد برای افراد معمولی امکان پذیرتر و منطقی‌تر هستند.

چگونه می‌توان از رمز ارزها استفاده کرد؟

به کمک انواع ارز دیجیتال همچون بیت کوین، اتریوم، لایت کوین و غیره می‌توانید خریدهای خود را انجام دهید، همچنین امکان سرمایه­گذاری توسط این موارد به جای اوراق ­قرضه و سهام نیز وجود دارد. در این باره دیوید زیلر که یکی از کارشناسان ارزهای دیجیتال است می‌گوید: اکنون معروف‌ترین کریپتو، بیت کوین شناخته شده ­است که رمز ارزی غیرمتمرکز بوده و مانند طلا با ارزش است. به طوری که برخی از افراد از این ارز به عنوان طلای دیجیتال یاد می‌کنند.

چگونه از رمز ارزهای برای خرید امن استفاده کنیم؟

استفاده از رمز ارزها برای خرید امن به چیزی که قصد خرید آن را دارید، بستگی دارد. برای مثال اگر می‌خواهید از طریق رمز ارزها پرداخت‌های خود را انجام دهید، در گام اول به یک کیف پول رمز نگاری شده احتیاج خواهید داشت. یکی از این کیف پول‌ها کیف پول گرم (Hot Wallet) نام دارد.

این کیف پول یک نرم­افزار است که به کاربران این اجازه را می‌دهد تا ارزهای دیجیتال خود را ذخیره کرده و همچنین ارسال و دریافت کنند. بهتر است این نکته را در نظر داشته باشید که این تراکنش‌ها به صورت آنی و فوری انجام نمی‌شوند بلکه باید توسط مکانیسمی تایید شوند.

چگونه یک ارز دیجیتال ارزشمند می‌شود؟

برای درک این موضوع، روند پیشرفت و صعود رمز ارز بیت کوین را که به عنوان مهم‌ترین ارز دیجیتال شناخته می‌شوند در نظر می‌گیریم. ارزش این رمز ارز در سال 2020 چهار برابر سال 2019 شده و به مرز 29 هزار دلار رسید. تا انتهای ماه آوریل 2021 قیمت بیت کوین دو برابر ابتدای سال شد؛ اما تا جولای همان سال تمامی سودهای کسب کرده از بین رفت. این ارز دوباره در 10 نوامبر 2021 به مرز 69 هزار دلار رسید و در نهایت در انتهای سال 2021 این مبلغ تا 46 هزار دلار کاهش داشت. در ابتدای سال 2022 مبلغ هر بیت کوین در حدود 31 هزار دلار معامله شد. اگر روند صعود و کاهش این رمز ارز را در نظر بگیریم می‌توانیم اشاره کنیم این کریپتو بیش از 35 درصد کاهش را در طول مدت عمر خود تجربه کرده است؛ اما با این حال مبلغ امروزه آن در طی 5 سال اخیر بیش از هزار درصد افزایش یافته است.

سخن پایانی

ارزهای دیجیتال امروزه به یکی از داغ‌ترین موضوعات بحث افراد تبدیل شده‌اند. در این مقاله رمزارزها را توضیح دادیم، به فناوری بلاک چین پرداختیم، از اولین رمزارز ایجاد شده یعنی بیت کوین گفتیم و سازوکار تایید تراکنش ها را تشریح کردیم.

ارزهای دیجیتال که به نوعی جایگزین ارزهای رایج شناخته می شوند برای سرمایه گذاری و همچنین به عنوان وسیله‌ای برای خرید و فروش کالاها و خدمات مختلف به کار می‌روند.

منبع: Forbes