آزمون حسابرس داخلی خبره (CIA) یک مدرک بین‌المللی برای حسابرسان داخلی است که توسط انجمن بین المللی حسابرسان داخلی (IIA) صادر می‌شود. این مدرک تنها مدرکی است که در سراسر جهان مورد قبول واقع شده و برای حسابرسی داخلی اهداف مشخصی را دنبال می‌کند. حسابرسان داخلی با این مدرک عموماً در بخش حسابرسی نهادهای دولتی، موسسات مالی و شرکت‌ها مشغول به کار هستند. حسابرسان داخلی به بررسی سوابق مالی و کنترل‌های داخلی می‌پردازند و در صورت وجود نواقص، به طور فعال برای رفع آن‌ها تلاش می‌کنند.

مفهوم حسابرس داخلی بین المللی (CIA)

ابتدا لازم است نگاهی به یک مدرک معتبر دیگر در حوزه حسابداری بپردازیم. یعنی حسابدار عمومی رسمی یا تایید شده (CPA) که در حوزه حسابرسی نیز آموزش دیده‌ و می‌تواند بسیاری از وظایفی که یک حسابرس داخلی با مدرک CIA انجام می‌دهد، را انجام دهند. با این حال، حسابرسان حرفه‌ای با مدرک CIA به مهارت‌های بیشتری نیاز دارند.

یکی دیگر از تفاوت‌های مهم CIA با CPA این است که مدرک CPA معمولاً در داخل آمریکا شناخته شده است، در حالی که مدرک CIA یک مدرک بین‌المللی است و در بین کشورهای دنیا جایگاه معتبری دارد. حسابداران CPA ممکن است به عنوان حسابرس درون سازمانی شرکت مستقیماً استخدام شوند، اما اغلب برای انجام وظایف حسابرسی، از یک شرکت دیگر می‌آیند.

حسابرسان داخلی با مدرک CIA اما بیشتر به صورت مستقیم توسط یک شرکت استخدام می‌شوند. که به ندرت رخ می‌دهد یک حسابرس همزمان مدرک CPA و CIA را داشته باشد.

چگونه مدرک CIA بگیریم؟

حسابرسانی که به دنبال گواهینامه CIA هستند، باید دارای مدرک کارشناسی و دو سال تجربه کاری در زمینه حسابرسی داخلی باشند. همچنین اگر موفق به دریافت مدرک CIA شدید، لازم است هر سال آموزش‌های لازم در این حوزه را به مدت ۴۰ ساعت بگذرانید تا بتوانید اعتبار گواهینامه CIA را حفظ کنید.

برای حسابرسان داخلی دارای مدرک CIA گستره وسیعی از مشاغل وجود دارد. کسی که مدرک CIA دارد می‌تواند به یک پست اجرایی مانند مدیر اجرایی حسابرسی، معاون مدیرعامل و حتی سمت مدیر عاملی دست یابد. این افراد می توانند در حوزه حسابرسی داخلی، مدیر حسابرسی و حسابرسی انطباق (Compliance Auditor) یا در حسابرسی تحقیقاتی و حسابرسی فناوری اطلاعات تخصص داشته باشند. حسابدارانی که گواهینامه CPA دارند معمولاً حقوقی بالاتر از حسابرسان با مدرک CIA دریافت می‌کنند اما این سمت شغلی و نقش حسابرس داخلی فرد وابسته خواهد بود.

هزینه آزمون CIA

قیمت‌های زیر در آمریکا، کانادا و بسیاری از کشورهای دیگر در سراسر جهان قابل اعمال است. با این حال، این قیمت‌ها در کشورهایی که آزمون‌ها از طریق توافقات با موسسه IIA برگزار می‌شوند، ممکن است متفاوت باشند.

تاریخچه و الزامات دولتی برای حسابرسان داخلی

در سال 1941، موسسه حسابرسی داخلی (IIA) تأسیس شد و حرفه حسابرسی داخلی را به عنوان یک حرفه مستقل تایید کرد. در سال 1950 کنگره آمریکا اعلام کرد که هر سازمان اجرایی باید حسابرسی داخلی را در فرایند کنترل داخلی خود اعمال کند. به این ترتیب، حسابرسی داخلی به عنوان یک شیوه مجزای حسابداری در میانه قرن بیستم شکل گرفت.

در سال 1977، قانون مبارزه با فساد در بخش خارجی (Foreign Corrupt Practices Act) کاملاً حرفه حسابرسی داخلی را بازسازی کرد. این قانون مانع از آن می‌شد که شرکت‌ها اقدام به رشوه دادن کرده و یا اموال خود را پنهان کنند. این قانون از شرکت‌ها می‌طلبید سیستم‌های کنترل داخلی معقول و اسناد مالی کامل و درست را نگه دارند، که باعث افزایش تقاضا استخدام حسابرسان داخلی شد.

اولین آزمون CIA در سال 1974 برگزار شد و طبق آخرین دیتا بیش از 185 هزار نفر موفق به دریافت مدرک CIA شدند.

چشم انداز بازار کار حسابرسان داخلی خبره (CIA)

پیش‌بینی می‌شود استخدام حسابرسان داخلی خبره طی سال‌های آینده مسیر رو به رشدی داشته باشد. به دلیل تغییرات در قوانین مربوط به گزارشگری مالی، مالیات شرکتی و ادغام و تغییراتی که به افزایش مسئولیت‌پذیری و حفاظت از سازمان‌ها و سهامدارانشان منجر می‌شوند، افزایش در تقاضا برای حسابرسان داخلی خبره امری قطعی است. نقش حسابرسان همچنان در حال تغییر است که باعث رشد شغلی در این صنعت خواهد شد. علاوه بر این، برنامه‌ریزی جانشینی، بازنشستگی و نوسانات کارکنان، موجب ایجاد شغل جدید در این صنعت خواهد شد.

شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی برای تقویت کنترل‌های داخلی، همچنان به استخدام حسابرسان داخلی خبره خواهند پرداخت. چون فضای حسابداری و ناکارآمدی‌های مالی همچنان یک مشکل واقعی برای سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران است، نقش و جایگاه حسابرسان CIA تا مدت زیادی از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.

سخن پایانی

در این مقاله گفتیم که مدرک بین المللی حسابرس داخلی خبره (CIA) برای حسابرسان داخلی صادر می‌شود. موسسه حسابرسان داخلی (IIA) پس از قبول شدن در آزمون‌های مورد نیاز، مدرک CIA را به افراد اعطا می‌کند.

حسابرسان داخلی با مدرک CIA به طور معمول در بخش حسابرسی از نهادهای دولتی، موسسات مالی و شرکت‌ها استخدام می‌شوند. حسابرسان داخلی با مدرک CIA شباهت زیادی به حسابرسان حرفه‌ای (CPA) دارند. با این حال، حسابرسان CPA اغلب در آمریکا اهمیت یافته در حالی که حسابرسان داخلی با مدرک CIA در سراسر جهان شناخته شده‌اند.