سامانه کدال چیست و چگونه از آن استفاده کنیم؟

سامانه کدال اطلاعات شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس کشور را منتشر می‌کند و منبعی معتبر برای جمع‌آوری اطلاعات و آگاهی درباره وضعیت و فعالیت‌های شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران است. کدال مخفف عبارت انگلیسی Comprehensive Database Of All Listed Companies بوده که به معنای سامانه یا پایگاه اطلاعات جامع شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

چرا سامانه کدال؟

سازمان بورس و اوراق بهادار در راستای حمایت از حقوق سرمایه گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارایی اوراق بهادار، اقدامات لازم را به منظور نظارت بر حسن اجرای قانون انجام می دهد.

اتخاذ تدابیر لازم جهت پیش گیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان، بر عهده هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار است.

در این خصوص سامانۀ یکپارچۀ گردآوری، نظارت و انتشار الکترونیکی اطلاعات به نشانی  www.codal.ir به منظور مكانيزه كردن جمع آوری، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکت های ثبت شده نزد سازمان و سایر اشخاصی که طبق قانون بازار اوراق بهادار ملزم به گزارش اطلاعات خود هستند، طراحی شده است. لازم به ذکر است که سامانه کدال با اقتباس از سامانه‌های اطلاع‌ رسانی بورس‌های دیگر جهان راه ‌اندازی شده است.

فرآيندهاي اصلي سامانه کدال

 مهمترین فرایندهایی که در سامانه کدال صورت می‌گیرد به شرح زیر است:

• آماده سازي و ثبت گزارش ها به وسيله ناشران
• دريافت و پذيرش گزارش ها توسط سامانه
• ذخيره و بازيابي گزارش های دريافتي
• تحليل و نظارت بر گزارش ها توسط كارشناسان سازمان
• استخراج گزارش‌های متنوع از اطلاعات ارسالي توسط ناشران
• انتشار اطلاعات به عموم

اهداف سامانه کدال

 مهمترین اهداف طراحی و به کارگیری سامانه کدال را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• تسريع در ارايه اطلاعات ناشران اوراق بهادار و افشاي عمومی آن
• ايجاد ساز و کاري جهت تسهیل فرایند تهیه و افشاي اطلاعات
• ايجاد ساز و کارهاي بهينه و مناسب گزارش گيري و گزارشگری مبتني بر اصول جهاني برای فعالان بازار سرمايه
• فراهم آوردن امكان دسترسی آسان استفاده کنندگان به اطلاعيه ها
• فراهم آوردن امكان نظارت مؤثرتر بر نحوه ارايه و افشاي اطلاعات
• افزایش شفافیت اطلاعاتی از طریق کاهش دورۀ زمانی تهیه تا انتشار اطلاعات و افزایش دقت در محاسبات و کنترل ها
• افزایش هماهنگي واحدهای درون سازماني و برون سازماني و ارتقاي سطح اطلاع رساني

منظور از ناشران بورسی چیست؟

ناشر اوراق بهادار شخصی حقوقی است که اوراق بهادار را به نام خود منتشر می‌کند. به عبارت ساده تر ناشر هر سهم، خود شرکت و ناشر اوراق خزانه دولتی نیز وزارت امور اقتصادی و دارایی است. بنابراین؛

ناشر بورسی: ناشری است که اوراق بهادار آن در بورس پذیرفته شده است.

ناشر غیر بورسی: ناشری است که اوراق‌ بهادار آن نزد سازمان بورس ثبت شده؛ ولی در بورس یا بازار فرابورس پذیرفته نشده است.

با مراجعه به سایت کدال بخش ناشران و با کلیک بر روی نماد یا نام شرکت دلخواه، می توان به صفحه توضیحات رفت و با مشاهده وضعیت نماد متوجه شد که آیا ناشر یک نماد بورسی است یا غیر بورسی.

سامانه سنم در کدال

سامانه سنم یا سامانه نظارت مکانیزه صندوق های سرمایه گذاری (سنم) با هدف نظارت مستمر بر صندوق های سرمایه گذاری توسعه یافته است. مطابق با بخشنامه سازمان بورس و اوراق بهادار، کلیه مدیران صندوق های سرمایه گذاری مکلف هستند به صورت روزانه فایل اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری (XML) تحت مدیریت خود را که توسط نرم افزار صندوق های سرمایه گذاری تولید می شود، در سامانه سنم بارگذاری کنند.

سامانه تدان در کدال

سامانه تدان (تحلیل داده ‌های ناشران) از زیرمجموعه ‌های سامانه کدال است که در سال ۱۳۹۴ به منظور ارائه تحلیل‌های مناسب و قابل اعتماد و گسترش شفافیت در بازار سرمایه شروع به کار کرد. وظیفه سامانه تدان، دریافت گزارش‌های تحلیلی از مشاوران و تحلیل گران برخی از نهادهای حقوقی فعال در بازار سرمایه و ایجاد بستری برای مطرح شدن پرسش‌ ها از ناشران در راستای برگزاری کنفرانس خبری است.

در حالت کلی، محتویات این سامانه شامل پاسخ به سوالات سهامداران حقوقی در رابطه با گزارش‌های کدال و تحلیل گزارش‌های کدال است.

سامانه صدور صورت‌ حساب ‌ها در کدال

وظيفه و مسئوليت تطبيق دريافت‌ها و پرداخت‌ها با قوانين و مقررات مالي و تهيه اطلاعات مالي مورد نياز جهت تصميم‌گيري مديريت سازمان و ارائه عملكرد مالي و پاسخگويي به دستگاه‌هاي نظارتي بر عهده امور مالی سازمان است.

 در این راستا سامانه صدور صورت حساب ها ایجاد شده تا با افزايش دقت، سرعت، صحت و نظارت در انجام فرآيندهاي مالي و اتخاذ تدابير مناسب و بهره‌گيري از شيوه‌ هاي نوين، اطلاعات مورد نياز را براي تصميم‌ گيري مديريت سازمان و ساير استفاده‌ كنندگان فراهم کند.

رایج‌ترین گزارش‌های کدال

مهمترین گزارش‌های کدال را می توان به شرح زیر در نظر گرفت:

افزایش سرمایه

گزارش افزایش سرمایه شرکت ها یکی از مهمترین گزارش های سامانه کدال است که از جذابیت بالایی برای سرمایه گذاران برخوردار است. به منظور برگزاری مجمع فوق ‌العاده برای انجام افزایش سرمایه شرکت‌ها باید چندین گزارش ارائه کنند که همه آن‌ها درسایت کدال در اختیار عموم قرار می‌گیرد.

در ابتدا گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه در گزارشی تحت عنوان «پیشنهاد هیئت ‌مدیره به مجمع فوق‌العاده در خصوص افزایش سرمایه» منتشر خواهد شد.

سپس این گزارش برای بازرس قانونی و حسابرس ارسال و بعد از تائید توسط بازرس قانونی و حسابرس، گزارشی تحت عنوان «اظهارنظر حسابرس و بازرس قانونی در خصوص افزایش سرمایه» در کدال منتشر شده و گزارش ذکر شده برای سازمان بورس ارسال می‌شود.

نظر سازمان بورس در گزارشی با عنوان مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه در کدال منتشر شده و بعد از طی همه مراحل، شرکت موظف است طی ۶۰ روز مجمع فوق ‌العاده برگزار کند.

صورت‌های مالی میان ‌دوره و پایان دوره

بر اساس الزامات سازمان بورس اوراق بهادار به منظور کسب اطلاعات شفاف و به موقع فعالیت‌ها، شرکت‌های بورسی باید صورت‌های مالی خود را همراه با جزئیات اطلاعات در بازه‌های زمانی ۳ ماهه منتشر کنند.

بر این اساس گزارشی تحت عنوان صورت‌های مالی میان‌ دوره‌ای 3، 6 و 9 ماهه توسط شرکت ها منتشر می شود.

به علاوه صورت‌های مالی ۱۲ماهه هم گزارش سال مالی شرکت را در اختیار مردم قرار می‌دهد.

گزارش‌های ماهیانه

گزارش‌های ماهیانه از فروش شرکت ها از دیگر اطلاعات مهمی است که از سال ۹۵ برای همه شرکت‌ها توسط سازمان بورس الزامی شده است. در گزارش ماهیانه شرکت‌ها میزان فروش و یا میزان ارائه خدمات انجام شده خود را در مدت یک ماه گذشته به همراه حجم و نرخ فروش و در آخر ارزش ریالی فروش کل، ارائه خواهند کرد تا میزان شفافیت اطلاعاتی از طرف شرکت‌های بورسی افزایش پیدا کند.

گزارش اطلاعات با اهمیت گروه الف

از بهمن سال ۹۶ سازمان بورس مصوب کرد تا شرکت‌ها اطلاعات مهم و تاثیرگذار بر سود هر سهم خود را در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف منتشر و در آن گزارش تغییرات سود هر سهم را گزارش کنند.

گزارش اطلاعات بااهمیت گروه ب

اطلاعات با اهمیت دیگری که بطور مستقیم باعث تغییر سود هر سهم نمی‌شود اما جزو اطلاعاتی است که سهامداران باید نسبت به آن آگاهی داشته باشند در گزارشی تحت عنوان افشای اطلاعات بااهمیت گروه ب منتشر می‌شود.

گزارش فعالیت هیئت مدیره

زمانی که شرکت‌ها گزارش اطلاعات و صورت‌های مالی ۱۲ ماهه خود را منتشر می‌کنند به منظور برگزاری مجمع عمومی عادی موظف هستند تا گزارش های حسابرسی شده آن را در سامانه کدال منتشر کنند.

بعد از انتشار این گزارش‌ها، اعضای هیئت‌ مدیره شرکت با توجه به رویدادهای سال گذشته و وضعیت آینده گزارش‌های مهمی از وضعیت و جایگاه شرکت در زمان حال حاضر و آینده شرکت منتشر می‌کند.

همه این اطلاعات در قالب گزارش فعالیت هیئت‌ مدیره در سامانه کدال منتشر خواهد شد و سهامداران و تحلیلگران هم از این راه اطلاعات مهمی را به دست می‌آورند.

گزارش تفسیری مدیریت

گزارش تفسیری هیئت مدیره یکی از گزارش‌هایی است که همراه صورت های مالی شرکت منتشر شده و به نام «گزارش تفسیری» شناخته می‌شود. این گزارش با هر بار انتشار صورت های مالی به روز رسانی می‌شود. گزارش تفسیری یکی از منابع بسیار مهم در صورت های مالی و به طور کلی تحلیل بنیادی شرکت های بورسی به شمار می‌آید.

یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی

بر اساس قانون سازمان بورس، همه شرکت‌های بورسی وظیفه دارند تا برای گزارش‌های 6 و 12 ماهه خود گزارش حسابرسی شده شرکت را منتشر کنند.

لازم به ذکر است که همه شرکت‌های بورسی دارای حسابرس داخلی هستند و یادداشت های همراه صورت های مالی ذکر شده به وسیله حسابرس مستقل خارج از شرکت که مورد تائید سازمان بورس است تهیه می‌شود.

سخن پایانی

گفتیم که سامانه کدال با اقتباس از سامانه‌های اطلاع‌ رسانی بورس‌های دیگر جهان راه ‌اندازی شده است. کدال که یک سامانۀ یکپارچۀ گردآوری، نظارت و انتشار الکترونیکی اطلاعات است به منظور مكانيزه كردن جمع آوری، بررسی و انتشار اطلاعات مالی شرکت های ثبت شده نزد سازمان طراحی شده است.

در این مقاله علاوه بر سایر سامانه های سایت کدال به مهمترین گزارش هایی که مورد توجه سهامدارن بورسی است نیز پرداختیم.